Detectie wordt steeds populairder, zowel in de beveiligings- en politiediensten als in de particuliere beveiligingssector. Ook in de hondensport wint detectie aan populariteit. Dit is een positieve evolutie die we moeten aanmoedigen.
Al geruime tijd weten we dat honden een buitengewoon sterk reukvermogen hebben en een verschil kunnen maken in diverse takken van publieke en veiligheidsdiensten. Dit is ook bekend bij de Letse douane.
Van 16 tot en met 19 april 2024 organiseerde de Staatsinkomsten Dienst van Letland een vierdaags Europees Kampioenschap voor hondenbegeleiders en detectiehonden bij de douane. Deze kampioenschappen maken deel uit van het project "Voorkomen en bestrijden van economische misdaad bij grensovergang 'Terehova'". Tegelijkertijd werd het Letse Douane Opleidingscentrum geopend in Rezekne.
Alsof dat nog niet genoeg was, vierde de Letse douane op 5 mei ook het 20-jarig jubileum van hun dienst.
Via een zoomgesprek had ik de gelegenheid om mijn vragen te stellen aan Evita TEICE-MAMAJA, hoofd van de afdeling Public Relations van de Staatsinkomsten Dienst van de Republiek Letland, Sandra ROMANOVSKA, senior douane-expert, en hondeninstructeur Valdis BIKOVSKIS bij de Letse douane. Valdis heeft al een rijke carrière: 20 jaar bij de Grenspolitie en 10 jaar bij de douanehondenbrigade. Daarnaast blijkt Valdis gepassioneerd te zijn over hondensporten zoals biatlon en ringsport.
Zij waren de perfecte personen om mijn vragen te beantwoorden.
THE EUROPEAN CHAMPIONSHIPS
Evita, Sandra en Valdis antwoordden bijna in koor dat het wel veel tijd, energie en ook geld heeft gekost om dit evenement te organiseren. Er is nog geen beslissing genomen over de volgende editie, maar ze vrezen dat Letland volgend jaar niet in staat zal zijn om dezelfde inspanningen te leveren, hoewel ze dat wel graag met veel enthousiasme opnieuw zouden willen doen.
In feite denken ze dat dit interview de ideale gelegenheid is om andere landen aan te moedigen dit kampioenschapsverhaal voort te zetten. Hierbij een uitnodiging aan andere Europese douaneautoriteiten.
Valdis legde uit dat het organiseren van dit evenement ook tijd kost die hun afdeling normaal gesproken besteedt aan dagelijkse werkzaamheden, omdat de dagelijkse werking van de dienst natuurlijk gewaarborgd moet blijven.
De Letse organisatie was zeer tevreden over de opkomst. Vijftien teams uit twaalf landen, zoals Moldavië, Zweden, Ierland, Oostenrijk, Servië, Tsjechië, België, Estland, Roemenië, Slowakije, Litouwen en natuurlijk het gastland Letland zelf met twee teams, namen deel aan het kampioenschap. Elk team bestaat uit twee hondenbegeleiders en één teamleider. Er wordt gehoopt dat er in de toekomst nog meer deelnemers uit meer landen in Europa zullen zijn. Met andere woorden, het doel is om nog meer Europees te worden. Dat is een mooie ambitie.
Het enthousiasme van het trio was opmerkelijk. Het was duidelijk dat ze sterk geloven in speurhonden en veel vertrouwen hebben in de werking van de douanehondenbrigade.
Evita benadrukte dat ze namens de Staatsinkomstendienst dit interview wilde gebruiken om de douanehondenbrigade uitdrukkelijk te bedanken voor hun inspanningen, expertise en professionaliteit. Men is zeer tevreden over hun werking en ze hadden dit graag willen zeggen.
Valdis: Het initiatief komt uit ons land. We organiseerden zo'n competitie voor het eerst in 2017, maar alleen voor tabakspeurhonden. Het volgende jaar was het voor twee disciplines: tabak en contant geld. Litouwen, Estland, Moldavië, Oekraïne, Wit-Rusland, Rusland, Tsjechië, Finland en natuurlijk Letland namen deel aan die eerste competities.
Corona speelde ons een paar jaar parten en toen was er de oorlog in Oekraïne.
We zouden graag zien dat het evenement groeit en we zouden graag zien dat er in de toekomst meer landen buiten de Baltische staten deelnemen.
Maar de vraag is of we dit evenement volgend jaar ook kunnen organiseren.
Dit evenement eist veel van ons budget en personeel. Onze andere taken moeten ook nog steeds worden voltooid.
We worden zeer gesteund door onze leidinggevenden: Anita Ezis, hoofd van de K-9 van de Letse Douane, die dit Europees Kampioenschap mogelijk heeft gemaakt. In 2015 ontving Anita Ezis trouwens het Kruis van Erkenning van de Letse Regering.
We hopen eigenlijk dat ons initiatief wordt gevolgd en dat een ander Europees land de volgende editie zal organiseren.
Evita: Dit evenement was zo open mogelijk en dat was heel bewust. Het publiek was zelfs uitgenodigd, zoals scholen. Zo'n evenement zet douane, vooral onze K-9-eenheid, in de schijnwerpers. Het geeft ons de mogelijkheid om burgers te laten zien wat onze diensten doen. Het kan ook jongeren aanmoedigen om een baan bij de douane te kiezen.
Valdis: Tijdens detectiewedstrijden wordt het publiek soms uitgesloten omdat de spullen die moeten worden gezocht altijd op dezelfde plaats worden verborgen. Maar we hebben er ook bewust voor gekozen dat niet te doen. Andere teams mochten dus de oefeningen van hun tegenstanders bijwonen. Omdat dit evenement ook een leermoment is. We kunnen van elkaar leren, en we vinden dat uiterst belangrijk. De competitie kan het perfecte excuus zijn om detectieteams uit verschillende landen bij elkaar te brengen en van elkaar te leren. Het is dus ook een vorm van netwerken.
We zorgden ervoor dat elke deelnemer een andere kamer, bagage of auto kreeg toegewezen om hun oefening te voltooien.
Valdis: Deze editie was voor speurhonden voor drugs en contant geld. Er waren twee delen. Aan de ene kant natuurlijk het detectiewerk en aan de andere kant de gehoorzaamheidsoefeningen.
Elke begeleider voerde drie detectieoefeningen uit.
De deelnemers en hun speurhonden moesten op zoek naar stoffen in een kar (twee karren voor elke deelnemer met één tot twee verbergingen, te voltooien binnen 10 minuten), in een kamer (een aparte klaslokaal voor elke deelnemer, ook één tot twee verbergingen, binnen 10 minuten), en in bagage (negen stukken bagage, één tot twee verbergingen, binnen drie minuten).
De deelnemer met de meeste punten voor detectiewerk per team werd geselecteerd om de gehoorzaamheidsoefeningen uit te voeren.
Waren er speciale regels voor de competitie?
Valdis: Er was niets typisch Lets. Dit zijn gewoon de algemene regels die overal worden gebruikt voor detectiewerk. De deelnemers kregen wel op voorhand het reglement van de kampioenschappen toegezonden.
In detail kunnen we hier niet gaan. Maar in grote lijnen komt het neer op het volgende. Elk team bestaat uit 1 teamleider en 2 geleiders. Eén met een drugshond en één met een cashhond.
Elke geleider krijgt drie oefeningen voorgeschoteld. Een oefening op een terrein, een oefening op een voertuig en ook nog op bagage.
Per hond zijn er 100 punten te verdienen en dus per team 200 voor elke oefening.
Valdis: Ja, dat was bij onze wedstrijd niet anders. De verhouding was als volgt:
1 Engelse Cocker Spaniel
1 Engelse Springer Spaniel
10 Mechelse herders
4 Labrador Retrievers
2 Flat-Coated Retrievers
5 Duitse herders
1 Duitse Staande Draadhaar
1 Golden Retriever
Kun je je voorstellen dat elk land zijn eigen stijl of methode heeft. Veroorzaakt dat geen problemen?
Valdis: Nee, niet echt. We merkten eigenlijk maar twee verschillen op. Er is vooral een verschil in de verwijzing. Sommige landen kiezen voor een actieve verwijzing, d.w.z. met blaffen. Andere landen staan erop een passieve verwijzing te gebruiken. Dus een stille verwijzing zonder blaffen. Een ander verschil is dat sommige landen er bewust voor kiezen om weinig of geen gehoorzaamheid te trainen.
Waren de detectie-oefeningen voltooid met het 'echte' materiaal?
Valdis: Ja, dat klopt. Met de werkelijke producten uit ons eigen lab. Met materiaal dat ter plaatse gevonden kan worden.
Welke hoeveelheden moesten worden gezocht?
Valdis: Voor drugs was het tussen de 2 en 20 gram, afhankelijk van de oefening. Voor contant geld was dit tussen de 10 bankbiljetten en 1000.
Valdis: Dat was eigenlijk voor iedereen verschillend. Misschien werden de meeste fouten gemaakt bij het zoeken naar bagage. En voor sommige teams waren de gehoorzaamheidsoefeningen een struikelblok. Omdat sommige detectieteams er bewust voor kiezen dit niet te trainen. Omdat ze niet te veel controle over hun hond willen hebben en hem liever zelfstandig zien werken. Men vreest dat als men gehoorzaamheid zou trainen, er te veel controle over de hond zou zijn, waardoor deze meer afhankelijk zou worden van zijn geleider en dus minder zelfstandig zou werken. Bijvoorbeeld, bij de Engelse Springer Spaniels merkten we enkele problemen tijdens de gehoorzaamheidsoefeningen.
Maar verwacht niet te veel van die gehoorzaamheidsoefeningen. We verwachten niet dezelfde controle als bij een ringwedstrijd of lopen zoals in het IGP.
Dit zijn basisoefeningen waarvan wij geloven dat een detectiehond ze moet kunnen uitvoeren, zoals blijven liggen en volgen aan de lijn. We zijn ons er natuurlijk zeer van bewust dat het in de eerste plaats een detectiewedstrijd is.
Wat zijn de voorwaarden voor deelname?
Evita: We hebben zelf spontaan uitnodigingen verstuurd. Natuurlijk naar alle Europese landen en nog veel meer, zoals Oekraïne, Moldavië, enz.
De landen moeten dan zelf beslissen of ze zullen deelnemen en wie ze als vertegenwoordigers zullen sturen.
We kregen reacties van hondengeleiders die graag hadden willen deelnemen maar niet wisten dat dit evenement bestond of er te laat van op de hoogte waren. Die landen waren echter uitgenodigd, maar het is aan die landen zelf om te beslissen en hun leiders over dit evenement te informeren.
Wie waren de juryleden en waarom zijn deze mensen gekozen?
WAAROM IS EEN NIEUW TRAININGSCENTRUM GECREËERD?
Waren er ook trainingsmomenten of workshops?
Valdis: Het is een wedstrijd, een kampioenschap en iedereen wil winnen. Maar daarnaast is het inderdaad veel meer. De deelnemers gebruiken elk vrij moment om te praten over honden, training, operaties, fokken, rassen en methoden. Adviezen en ervaringen worden uitgewisseld, tips en trucs worden gedeeld...
Trouwens, het Moldavische team liet ons weten dat ze kort na hun deelname aan het Europees Kampioenschap een grote vangst van contant geld hebben gedaan, dankzij tips die ze op de wedstrijd hadden gekregen. Eerlijk? Dat gaf me veel plezier. Daarom doen we het.
Wat hebben jullie geleerd van deze editie?
Valdis: We zullen soms moeten nadenken over de punten en de straf en over de jurering.
Valdis: We hebben vier juryleden uitgenodigd. We hebben er bewust voor gekozen om telkens twee juryleden uit dezelfde sector te selecteren. De hoofdjuryvoorzitter was Anita Ezis (Hoofd van de Hondenbrigade van de Nationale Douaneraad van de Staatsinkomsten).
Daarnaast was er ook een comité van juryleden.
Uit de publieke sector:
- Jan Pleska? (Hoofd van de Hondenbrigade van de Tsjechische Douaneadministratie)
- Martin Siht (Commandant van de K9-groep van de Estse Militaire Politie)
- Arturas Zaleskas (Internationaal scheidsrechter voor sport- en werkhonden, vertegenwoordiger van de Litouwse douane)
Uit de private sector:
- Stuart Phillips (Directeur van het bedrijf B.W.Y. Canine Ltd, instructeur in de training van diensthonden, internationaal consultant op het gebied van hondentraining) [Website](https://bwycanine.co.uk/)
- Wesley Visscher (Eigenaar van het bedrijf 'Scent Imprinting for dogs', operationeel veldinstructeur, internationaal consultant op het gebied van hondentraining) [Website](https://www.scentimprint.com/)
De deelnemers konden maximaal de helft van de punten verdienen van de juryleden uit de publieke sector en de andere helft van de juryleden uit de private sector. Trouwens, ik ben voor samenwerking tussen openbare diensten en de private sector. Er is genoeg werk voor iedereen en door samenwerking kunnen we elkaar alleen maar versterken. Ik heb daar alleen maar positieve ervaringen mee.
Zijn er anekdotes te vertellen?
Valdis: Ja, die zijn er altijd bij zulke evenementen. Bijvoorbeeld, ik moest de delegatie uit Ierland ophalen met onze bus met kennels. Ze reisden met het vliegtuig van Dublin naar Riga. Maar toen we hen ophaalden op het vliegveld, hadden ze slecht nieuws. Ze waren daar zonder honden. Er was iets misgegaan tijdens het transport van hun honden. Het Ierse team arriveerde op zondag en de wedstrijd begon op dinsdag. Gelukkig kwamen hun honden net op tijd aan. Vrijwel meteen werden de honden uit hun hokken gehaald en kregen ze hun oefeningen. En dat deden ze overigens heel goed. Dat is hoe het in de werkelijkheid ook gaat. Soms moeten we werken onder niet de beste omstandigheden, maar de honden doen hun werk toch.
Zijn er merkbare operationele verschillen?
Valdis: Het is niet zo dat een land een specifiek andere werkwijze heeft. Het is eigenlijk heel individueel. Elk team heeft zijn eigen stijl. En dan zien we voornamelijk twee verschillende werkwijzen. Enerzijds zijn er teams die hun honden enorm begeleiden tijdens de zoekactie. Anderzijds heb je teams waar de hond volledig zelfstandig werkt en de begeleider de hond continu leest.
Zijn er anekdotes te vertellen?
Valdis: Ja, die zijn er altijd bij zulke evenementen. Bijvoorbeeld, ik moest de delegatie uit Ierland ophalen met onze bus met kennels. Ze reisden met het vliegtuig van Dublin naar Riga. Maar toen we hen ophaalden op het vliegveld, hadden ze slecht nieuws. Ze waren daar zonder honden. Er was iets misgegaan tijdens het transport van hun honden. Het Ierse team arriveerde op zondag en de wedstrijd begon op dinsdag. Gelukkig kwamen hun honden net op tijd aan. Vrijwel meteen werden de honden uit hun hokken gehaald en kregen ze hun oefeningen. En dat deden ze overigens heel goed. Dat is hoe het in de werkelijkheid ook gaat. Soms moeten we werken onder niet de beste omstandigheden, maar de honden doen hun werk toch.
Wat waren de reacties van de deelnemers?
Evita: We zijn erg blij dat alles goed is verlopen en dat de deelnemers tevreden waren. Tijdens de competitie waren er soms discussies over de punten, zoals dat bij elke sport of wedstrijd gebeurt. Maar zelfs die mensen waren niet ontevreden. Het tegendeel is waar.
We hadden een WhatsApp-groep met alle deelnemers van het evenement, zodat communicatie eenvoudig was. Na het evenement ontvingen we veel positieve en enthousiaste reacties. Zulke evenementen brengen mensen dichter bij elkaar. Er was tijd voor de competitie, tijd om van elkaar te leren, maar ook tijd om elkaar te leren kennen.
Als organisatie brengt het altijd wat stress met zich mee, maar zulke positieve reacties maken alles goed. We zijn allemaal zeer tevreden met hoe het is gegaan en we willen zeker meer. Maar we weten nog niet of dat realistisch is.
Waar verbleven de deelnemers met hun honden?
Sandra: De deelnemers verbleven allemaal samen in hetzelfde hotel. Een hotel waar we eerder mee hebben samengewerkt en dat zeer meegaand en vooral hondvriendelijk is. Er is volop ruimte in de directe omgeving voor de deelnemers om hun honden uit te laten. De accommodatie en het eten werden allemaal verzorgd door ons, de organisatie. Dit was opgenomen in ons budget. Maar je begrijpt dat dit niet vanzelfsprekend is en misschien niet elk jaar mogelijk zal zijn. We zijn zeer dankbaar dat we dit unieke evenement hebben kunnen organiseren. Het was een geweldige en zeer leerzame ervaring.
RESULTATEN
DRUGSHONDEN: individueel
- Eerste plaats: Jan van den Berk met zijn hond Swa (België)
- Tweede plaats: Ian Kavanagh met zijn hond James (Ierland)
- Derde plaats: J?nis Kozlovskis met zijn hond Rago (SRS Nationale Douaneraad)
GELDHONDEN: individueel
- Eerste plaats: Andrejs Ogorelovs met zijn hond Bono (SRS Nationale Douaneraad)
- Tweede plaats: Filip Gavor met zijn hond Force Graf (Tsjechië)
- Derde plaats: Sarah Fagan met haar hond Maggie (Ierland)
TEAMCOMPETITIE
- Eerste plaats: België
- Tweede plaats: Tsjechië
- Derde plaats: SRS Nationale Douaneraad van Letland
gloednieuw trainingscentrum
Valdis: We hadden eerder geen trainingscentrum. Dit centrum bevindt zich in het noordelijke deel van Letland (EU-grens met Rusland, 40 km van de grens). De belangrijkste punten voor dit centrum zijn het trainen van douane-detectiehonden.
UIT WELKE FACILITEITEN BESTAAT UW NIEUWE TRAININGSCENTRUM?
Valdis: We zijn uitermate tevreden met ons nieuwe centrum. Het nieuwe centrum heeft 6 kennels. Zoals ik al zei, verblijven die honden nooit in het centrum maar gaan ze naar huis met hun geleider. Maar tijdens de theoretische delen van de cursussen of trainingen kunnen de honden rusten in een kennel en hoeven ze niet in de auto te zitten. We hebben ook klaslokalen voor het geven van theoretische lessen. Er zijn verschillende ruimtes binnen voor training. En we hebben een trainingsveld buiten met toestellen.
20 JAAR HONDENBRIGADE
Evita: Ja, dat klopt. De K9-eenheid van onze douane viert dit jaar inderdaad haar 20-jarig jubileum. Honden worden al 20 jaar gebruikt bij de Letse douane.
Valdis: Maar ons K9-centrum is gloednieuw. Het werd officieel geopend op de laatste dag van het Europees Kampioenschap. We zijn er ontzettend blij mee. Het zijn prachtige faciliteiten met verschillende ruimtes voor lesgeven en trainen en met kennels voor de honden. De honden blijven daar niet. Ze wonen bij de begeleiders zelf. Dankzij deze nieuwe faciliteiten voelt onze dienst zich zeer gesteund door directeur general Baiba Šmite-Roke en Raimonds Zukuls, hoofd van de Letse douane.
Hoeveel speurhonden heeft de Letse douane?
Valdis: Op dit moment hebben we 44 honden verdeeld over 37 handlers. De honden verblijven thuis bij de handlers. Dat is een van de voorwaarden om hondengeleider te worden bij de douane. We hebben zo'n groot aantal honden omdat we de eerste grens zijn tussen de EU en Rusland. Na ongeveer 4 maanden training kunnen de teams aan de slag. Elk jaar volgen deze teams een herhalingscursus van 3 weken. Zodra de hond 8 jaar oud is, ontvangt hij slechts drie dagen extra training omdat de handler al bezig is met het trainen van een jonge hond.
Welke disciplines voor speurhonden gebruikt u?
Valdis: De honden worden getraind voor 3 verschillende soorten producten: drugs, tabak en contant geld. We gebruiken voornamelijk klassieke rassen zoals Duitse herders, Malinois, Labradors en Engelse Springer Spaniëls. Maar we gebruiken steeds vaker andere jachthonden. Malinois zijn multifunctioneel en kunnen voor veel verschillende doeleinden worden gebruikt. Jachthonden hebben die karakteristiek niet, maar ze zijn erg goed in het volgen van sporen. We kopen de meeste honden in het buitenland tussen 6 en 8 maanden oud. We hebben een zeer kleine hondensportgemeenschap in Letland. De groep mensen uit de showwereld daarentegen is veel groter.
Valdis: Dat doen we zelf. Maar de instructeur die het team heeft begeleid, mag dit uiteraard niet zelf doen. De instructeurs leggen het examen af aan een team dat ze niet hebben begeleid.
Waar heb je het vak geleerd?
Valdis: We zijn met vier instructeurs voor de 44 detectiehonden. Elk van ons heeft zijn eigen achtergrond. Persoonlijk heb ik veel geleerd van Duitsland en Tsjechië. Ik ben ook naar België gereisd om daar meer te leren. Mijn collega's en ik hebben cursussen gevolgd in het buitenland, zoals in het Verenigd Koninkrijk, en trainingen via Frontex, een Europese organisatie die zich inzet voor samenwerking tussen de Europese lidstaten en de gemeenschappelijke Europese externe grens. We volgen regelmatig bijscholing, elk jaar. We werken veel samen met Scandinavië, maar ook met particuliere bedrijven.
Bedankt voor jullie enthousiasme en inzet voor deze unieke competitie.
We hopen oprecht op een vervolg.
Bedankt voor het interview.
Bedankt voor jullie enthousiasme en inzet voor deze unieke competitie.
We hopen oprecht op een vervolg.
Bedankt voor het interview.
Gepost op : 9 juni 2024
